Ang pandiwa ay isang salita o lipon ng mga salita na nagsasaad ng kilos o galaw. Ito ang nagbibigay buhay sa isang pangungusap. Ito ay maaaring gamitin bilang pang-isahan o pang-maramihan. Ang pandiwa ay binubuo ng isang salitang ugat at panlapi.
Bukod dito may mga pandiwa naman na ginagamitan ng higit pa sa isa pang uri ng panlapi. Panlaping makadiwa ang tawag sa mga panalapi na matatagpuan sa unahan ng mga salitang ugat ng isang pandiwa.
Ang aspekto ng pandiwa ay nagpapahayag kung kailan naganap o nangyari ang isang kilos o galaw.
Inilalarawan nito kung ang kilos ay naganap na, magaganap pa lamang o kung ipagpapatuloy pa ang kilos na kasalukuyang ginagawa.
Mga Aspekto
1.) Aspektong Naganap o Perpektibo – Ito ay nagsasaad ng isang kilos na kung saan na ito ay tapos na, o naganap na. Ito ay tinatawag din na panahunang pangnagdaan na aspekto ng pandiwa o aspektong katatapos. Kadalasan itong ginagamitan ng mga salitang kahapon, kanina, noong isang taon, nakaraan at iba pa.
Mga halimbawa ng aspektong naganap o perpektibo:
- Naaalala ko pa ng unang beses kong makita ang Maynila.
- Kahapon ako kinasal.
- Noong 1984 nakapagtapos ng pag-aaral ang aking tatay.
- Dating presidente ng Pilipinas si Marcos.
- Nakaalis na ang mga bandido nang kami ay dumating sa kanilang kuta.
- Dumating kahapon sina Pedro galing ng America.
- Ang aming punong guro ang nagbigay ng parangal sa mga natatanging atleta ng aming paaralan.
- Katatapos kong maglaba nang siya ay dumating
- Nakahanda na ang hapag-kainan, kaya tayo ay kakain na.
- Noong isang taon pa nag-umpisang magtrabaho ang aking anak.
2.) Aspektong Imperpektibo o Pangkasalukuyan – Ito ay naglalarawan ng isang kilos na laging ginagawa o kasalukuyang nagaganap. Ito ay pandiwa na nasa panahunang pangkasalukuyan o aspektong nagaganap. Ito ay ginagamitan ng mga salita na habang, kasalukuyan, at ngayon.
Mga halimbawa ng Aspektong Imperpektibo o Pangkasalukuyan:
- Mamaya na tayo mag-usap dahil nagmamaneho ako ngayon ng kotse sa NLEX.
- Teka, kumakain pa po si mama.
- Habang ako ay naglilinis ng kwarto, si tatay naman ay naglilinis sa sala.
- Naglalaro kami ni bantay sa labas ng bahay.
- Sinamantala kong maligo sa ulan habang ito ay malakas pa.
- Araw-araw na pumupunta si ama sa bukid at nagbubungkal ng lupa.
- Wala si nanay nang ako ay dumating. Ayon kay ate siya daw ay namamalengke.
- Sa kasalukuyan, ako ay gumagawa ng aking takdang aralin.
- Maganda ang panahon ngayon, kaya ako ay lalabas at mamamasyal.
- Iluluto ko ang paborito ni tatay na ulam dahil kaarawan nya ngayon.
3.) Kontemplatibo o Aspetong Naganap na – Ito ay uri ng pandiwa na nagsasaad na ang kilos o galaw ay hindi pa nagagawa o nangyari. Ito ay plano pa lamang na gawin. Tinatawag itong pandiwa ng panahunang panghinaharap o aspektong magaganap pa lamang. Ito ay ginagamit ng mga salitang tumutukoy sa panahon na darating pa lamang. Halimbawa ng mga salitang ginagamit bago ang pandiwang ito ay sa susunod, bukas, sa makalawa, pagdating ng panahon, balang araw at iba pa.
Mga halimbawa ng Kontemplatibo o Aspetong Naganap na:
- Papunta kami sa party ni Eric mamayang gabi.
- Sa darating na sabado, walang makakapigil sakin lumangoy buong araw sa dagat.
- Balang-araw, papakasalan kita.
- Kapag dumami na ang miyembro ng ating grupo, seseryosohin na nila ang pakay natin.
- Gusto kong manirahan sa Japan sa susunod na buwan.
- Pagkatapos ko sa pag aaral ay makakabili rin ako ng mga bagay na gusto ko.
- Plano naming pumunta sa Europa sa susunod na taon.
- Makakabili rin ako ng magandang sasakyan pagdating ng tamang panahon.
- Sa makalawa ang dating ng mga turista.
- Kapag maganda ang sikat ng araw bukas ay susubukan kong maglaba.
- Gusto kung sumali sa paligsahan ng awit sa susunod na taon.
4.) Tahasan – Ang pandiwa ang gumaganap na simuno sa isang pangungusap.
Mga halimbawa ng Tahasan:
- Sinulat ni Juan dela Cruz ang kwento ng mga bulaklak.
- Siya ng nagluto ng aming tanghalian.
- Si Miriam Santiago ang may akda ng paborito kong libro.
- Si Eric Santos ay umawit sa Showtime kanina.
- Pumunta si kuya sa mall para mamili ng mga gamit sa bahay.
- Namitas ng gulay ang mga bata sa bukid.
5. Balintiyak – ito ang kasalungat ng aspektong tahasan kung saan ang simuno ay hindi gumaganap ng kilos o galaw. Ang taga-ganap ng kilos ay nasa hulihan ng pandiwa.
Mga halimbawa ng Balintiyak:
- Ibinato ni tatay ang bola sa akin.
- Gumawa ng magandang komposisyon ng awit si ate Isabel.
- Masarap ang nilutong pagkain ni aling Juana.
- Maayos kong ginawa ang trabaho ko.
- Ang magandang dokumentaryo sa telebisyon ay gawa ni Kara David.
